Bí ẩn sự biến mất của những nền văn minh cổ đại

Bất chấp cố gắng của những nhà khảo cổ và sử gia, sự sụp đổ một số nền văn minh trong lịch sử loài người vẫn là ẩn số.

Thành Troy - hư hay thực

Câu chuyện về thành Troy được gắn liền với hai trường thi của Homer: Iliad và Odyssey trong thần thoại Hy Lạp. Trong khi tất cả những nền văn minh cổ đại để lại di tích vật chất cho hậu thế thì thành Troy được coi như một câu chuyện trong trí mường tưởng của người xưa bởi trên địa cầu thời tiên tiến, người ta không thấy vết tích của bức thành gắn liền sở hữu cuộc chiến tranh bất hủ và con ngựa gỗ huyền thoại.

Tàn tích của thành Troy

Thế nhưng theo những nghiên cứu vừa qua của các nhà sử học, thành Troy là có thật. Họ khẳng định rằng bí quyết đây hơn 3.000 năm, thành Troy nằm trên 1 đỉnh đồi, sắp bến cảng thông ra biển Aegae (hiện cảng này đã bị cát vùi lấp). Khi những thương gia Hy Lạp, Italy, người tình Đào Nha dong thuyền từ biển Aegae đến Biển Đen, họ đều giới hạn chân ở Troy để tiếp tế lương thực và giải trí. Các dấu tích khảo cổ học mới được phát hiện như: mảnh thuyền và cọc sắt nằm tản mạn dưới các lớp đất phương pháp thành Troy (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) khoảng 4 km là bằng cớ cho thấy chiến thuyền Hy Lạp đã từng đậu ở đây trước lúc tấn công vào thành, giống như lời nói của Homer trong anh hùng ca Iliad.

Con ngựa gỗ thành Troy trong truyền thuyết.

Vì sao thành Troy biến mất? Đấy là nghi vấn mà nhiều thế hệ những nhà khoa học mất công đi tìm câu giải đáp.

Giáo sư vật lý Amos Nur tại Đại học Stanford, Mỹ cho biết: “Chúng tôi tin rằng các thảm họa tự nhiên, đặc biệt là động đất, đã đóng vai trò quan yếu trong sự mất tích bí hiểm của nhiều nền văn minh”. Các nhà công nghệ khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ lại lớn mạnh 1 giả thuyết hoàn toàn khác. Khi nghiên cứu vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối quá trình đồ đồng, họ cho rằng một trận địa chấn lớn có thể là thủ phạm chính đằng sau sự biến mất của rộng rãi thành phố như Troy, Mycenae và Knossos. Những đô thị này đã bị quét khỏi bản đồ toàn cầu trong khoảng năm một.225 - 1.175 trước Công nguyên. Và luận điểm này đã được Hiệp hội Địa lý, Vật lý Mỹ ủng hộ.

Văn hóa Harappa - Những pháo đài bằng đất sét nung

Một nền văn minh cổ đại nằm trong khái quát những nền văn minh Sông Ấn là 1 nền văn minh thời Cổ đại vững mạnh vào khoảng thời kì từ năm 2.800 tới năm một.800 trước Công nguyên. Sử sách còn ghi nhận sự vững mạnh cao của nền văn minh này về sự tăng trưởng kinh tế, thương nghiệp, nông nghiệp, nghệ thuật, chữ viết... Nhưng nền văn hóa này đã biến mất mà nguồn cội cho đến nay vẫn chưa rõ nhưng hàng loạt đền thờ được phát hiện đã chứng minh cho sự tồn tại.

Fake thuyết rộng rãi nhất là do người du mục Arian (tiếng Anh: Aryan) xuất hiện và đánh chiếm. Nhái thuyết thứ hai được phổ quát người chấp thuận là về các biến đổi khí hậu. Vào khoảng một.800 năm trước Công nguyên, khí hậu trong lưu vực sông Ấn thay đổi, trở nên lạnh và khô hơn, sông Ghaggra-Hakra phát triển thành khô cạn khiến biến đổi kiến tạo mảng, nguồn nước của hệ thống sông bị chuyển hướng về đồng bằng sông Hằng dẫn đến sự suy vong của nền văn minh Harappa.

Các thuyết khác cho rằng sự suy tàn của nền văn minh sông Ấn mang liên quan tới việc vương quốc người Sumer kết thúc và các quan hệ buôn bán mang vương quốc này đã ko còn nữa, hay xung đột quân sự và bệnh tật đã chấm dứt nền văn hóa này. Khởi thủy quyết định cho sự suy vong vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Giáo sư Amos Nur và đồng nghiệp Prasad, lúc xem xét lịch sử địa chấn, đã nhận thấy sở hữu các trận động đất thảm khốc đổ xuống vùng ven biển sắp biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan. Theo giả thuyết của họ, một hoặc phổ biến chấn động to sở hữu thể đã khiến vỏ địa cầu chuyển di, kéo theo việc chặn loại chảy của 1 con sông to trong vùng. Nền phân phối nông nghiệp bị phá hủy, những trận lụt hiểm nguy xảy ra và rốt cục vùi lấp các thành phố dưới bùn lầy.

Các tường thành của văn hóa Harappa. (Ảnh: Globalheritagefund)

Và nền văn minh Maya

Maya là nền văn minh cổ đặc sắc kế bên nền văn minh Andes, được xây dựng bởi người Maya, 1 bộ tộc thổ dân các nước khu vực châu Mỹ trong khoảng năm 1.000 trước Công nguyên. Nền văn minh Maya đạt một trình độ cao chẳng những về ngành nghề vun đắp nhà nước mà còn vững mạnh ranh mãnh cả ngành nghề kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời kì. Các di tích khảo cổ học đã chứng minh người Maya đã vững mạnh định nghĩa “số 0” vào năm 357, sớm hơn châu Âu khoảng gần 900 năm, xác định chuẩn xác độ dài của một năm, thời kì địa cầu quay hết một loanh quanh mặt trời, chính xác hơn phần lớn lịch được châu Âu sử dụng vào thời đó. Ngoài ra, tôn giáo của người Maya cũng rất đặc thù vì với sự hài hòa giữa nghi lễ mang các chu kỳ của vũ trụ.

Hình minh họa bộ lịch Tzolk'in của người Maya. (Ảnh: yucatanadventure)

Cùng chung căn số sở hữu thành Troy và văn minh Harappa, 2 tỉnh thành Quirigua(Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo, vốn là trọng điểm văn hóa của người Maya trong quá trình đỉnh cao, đột ngột biến mất vào cuối thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên. Đa dạng nhà sử học trên toàn cầu cho rằng sự biến mất này là hậu quả của các cuộc chiến triền miên, ban sơ là ngay trong bộ tộc của người Maya nhằm giành giật quyền lực và sau ấy là của người Maya chống lại sự xâm lược mang tên đế quốc Tây Ban Nha. Nhưng kết quả nghiên cứu của nhà địa - vật lý Robert Kovach lại cho chúng ta 1 nguyên nhân hủy diệt khác: một trận động đất kinh hoàng.

Nền văn minh Chan Chan

Theo các tài liệu nghiên cứu, nền văn minh Chan Chan khởi nguồn từ năm 850 trước Công nguyên và trải qua quá trình cực phồn thịnh trong các năm đầu thế kỷ 15.

Nền văn minh Chan Chan

Không những thế, nền văn minh này đã bị lụi tàn lúc đế chế Inca xâm lăng. Bây giờ nhân mẫu vẫn trằm trồ trước những tàn tích của nền văn minh Chan Chan như các hình vẽ khổng lồ, kỳ dị trên cao nguyên Nazca.

Người ta đưa ra phần nhiều kém chất lượng thuyết tiếp giáp với các hình vẽ. Nhiều người tin rằng các hình vẽ kỳ dị đó là bí quyết để người xưa liên lạc sở hữu sinh vật ngoài hành tinh.

Những cơn phản ứng của hành tinh vốn là nguồn gốc của đổ nát nhưng đến giờ, đây còn được xác định là nguyên do dẫn tới sự mất tích bí ẩn của đa dạng nền văn minh trong lịch sử loài người.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nền văn minh thung lũng Indus là 1 trong các kỳ quan kiến trúc vĩ đại nhất do con người sáng tạo ra trong toàn cầu cổ đại (được biết đến mang mức độ ảnh hưởng như là nền văn minh Harappan). Đây là một trong những tỉnh thành lớn nhất trên lục địa.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nằm ở vị trí Pakistan hiện giờ, nền văn minh thung lũng Indus vững mạnh mạnh bí quyết đây 4.500 năm và sau ấy bị quên lãng cho đến khi di tích được khai quật vào những năm 1920.

Sở hữu các khoa học tinh tướng và đương đại, nền văn minh này nổi trội sở hữu hệ thống vệ sinh môi trường thị thành cũng như bằng cớ về trình độ đáng ngạc nhiên trong khoa học, toán học và thậm chí là nha khoa.

Vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên, nền văn minh thung lũng Indus hầu như đã bị quên lãng, với thể là sau cuộc xâm lăng của các bộ tộc Ấn-Âu hay sự sụp đổ trong nông nghiệp do biến đổi khí hậu.

Đế chế Khmer, Campuchia

Là một trong các đế quốc hùng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, nên nền văn minh Khmer tác động trong khoảng đất nước Campuchia bây giờ cho tới Lào, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar và Malaysia. Bây giờ, nó được biết tới mang tên gọi Angkor.

Ngoài những di tích khắc trên đá thì không sở hữu bất kỳ chứng tích bằng văn bản nào tồn tại, vì thế hiểu biết của chúng ta về nền văn minh cổ đại này chỉ được chắp ghép trong khoảng các dò xét khảo cổ học, phù điêu trên bức tường trong những ngôi đền và các tài liệu bên ngoài bao gồm cả tài liệu của Trung Quốc.

Đế chế Khmer, Campuchia

Người Khmer ứng dụng cả Ấn Độ giáo lẫn Phật giáo vào xây dựng các ngôi đền, tòa tháp và các cấu trúc phức tạp khác như Angkor Wat chỉ để thờ thần Vishnu.

Các cuộc xâm chiếm của quân thù, tử vong do bệnh dịch hạch, các vấn đề về quản lý nguồn nước ảnh hưởng đến nông nghiệp và xung đột về quyền lực giữa những gia đình trong hoàng phái mang thể là cỗi nguồn dẫn đến sự tàn lụi của đế chế này.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

"Anasazi" là tên hiện đại của người dân Pueblo cổ đại, những người dân sống ở khu vực "Ngã tư" (Four Corners) của Đông Nam Hoa Kỳ tại đường giao nhau của những tiểu bang Utah, Arizona, New Mexico và Colorado.

Nền văn minh của họ xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 12 trước Công nguyên, và vẫn còn được biết đến với các cấu trúc bằng đá và gạch vun đắp dọc theo các vách đá bao gồm Cliff Palace trong Công viên quốc gia Mesa Verde, các tàn dư của Nhà Trắng (White House Ruins) và Pueblo Bonito tại mép phía Bắc của Chaco Canyon. Kiến trúc này được trở nên chung cư nhiều tầng mà thường chỉ có thể đi vào bằng dây thừng hoặc thang.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

Người Pueblo cổ đại ko nhất thiết phải "biến mất", tuy nhiên, họ đã từ bỏ quê hương của mình vì các lý do mà đến giờ vẫn chưa với lời giải đáp. Phổ biến chuyên gia cũng như những người Pueblo đương đại – các người coi người Pueblo cổ đại như tiên sư của mình tin rằng nạn phá rừng và hạn hán đã gây ra xung đột nội bộ và chiến tranh đã làm người Pueblo rời bỏ quê hương.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Veracruz và Tabasco ở vùng đất rẻ nhiệt đới phía nam miền trung Mexico đã từng là 1 nền văn minh vững mạnh tiền Columbia - nơi xây dựng nên những thủ phủ khổng lồ đáng kinh ngạc, nơi diễn ra những cuộc đổ máu và sự hy sinh của con người, nơi phát minh ra khái niệm về số không và về cơ bản đặt nền móngcho mọi nền văn hóa Trung Mỹ.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Nền văn minh Olmec thậm chí có thể là nền văn minh đầu tiên tại Tây bán cầu đã vững mạnh hệ thống chữ viết, và có thể là đã phát minh ra cả la bàn và lịch Trung Mỹ. Sở hữu niên đại khoảng một.500 năm trước Công nguyên, nền văn minh Olmec đã ko được phát hiện bởi các sử gia cho tới giữa thế kỷ 19. Sự biến mất của nó được cho là do những thay đổi môi trường gây ra bởi các vụ phun trào núi lửa, địa chấn hoặc mang thể là do sự suy yếu về nông nghiệp.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Một đế chế với hoạt động thương nghiệp chủ yếu với đế chế La Mã và Ấn Độ cổ là Đế chế Aksumite - còn được gọi là Vương quốc Aksum hoặc Axum - thống trị những nước ở Tây Bắc Châu Phi bao gồm cả nước Ethiopia trong khoảng thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Từng được cho là quê hương của nữ vương Sheba, đế quốc Aksumite mang thể là 1 nước bản địa phát triển hùng mạnh của châu Phi bao gồm đông đảo Eritrea hiện giờ, miền Bắc Ethiopia, Yemen, miền Nam A-rập Xê-út và miền bắc Sudan.

Đế chế đã với bảng chữ loại riêng của mình và vun đắp nên các bia tưởng niệm đồ sộ. Đây là đế chế đầu tiên chuyển đổi sang công giáo. Sự biến mất của đế chế này được cho là do bị cô lập về kinh tế khi mở mang sang Hồi giáo, do bị xâm lược, hoặc biến đổi khí hậu làm thay đổi mô phỏng mẫu lũ của sông Nile.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Được đặt theo tên của vua Minos huyền thoại, nền văn minh Minoan của đảo Crete được tái phát hiện vào đầu thế kỷ 20, và kể từ đó đã phát hiện thêm ra các mảnh ghép hấp dẫn của 1 nền văn minh cổ đại bắt đầu tăng trưởng mạnh trong khoảng hơn 7.000 năm trước đây. Đỉnh cao của nó vào khoảng năm 1600 trước Công nguyên.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Là 1 trong những trung tâm thương mại xuất hiện vào khoảng năm 2700 trước Công nguyên, và được cho là nền văn minh đương đại với các cung điện hoa lệ được xây dựng lại nhiều lần sau hàng loạt thiên tai (có thể là địa chấn và núi lửa Thera phun trào).

1 trong các cung điện đó là cung điện Knossos, "mê cung" gắn liền với truyền thuyết về vua Minos, và hiện giờ là 1 địa điểm khảo cổ lớn lôi kéo khách du hý. Nhưng vào khoảng năm 1450 trước Công nguyên, một thảm họa đã khiến cho nền văn minh Minoans không thể bình phục và sụp đổ.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Những khu định cư lớn nhất ở Châu Âu công đoạn đồ đá mới được xây dựng bởi các người Cucuteni Trypillian của Ukraine, Romania và Moldova bây giờ. Nền văn minh bí hiểm này lớn mạnh mạnh vào giữa năm 5500 trước Công nguyên và năm 2750 trước Công nguyên có đặc trưng là làm gốm và thói quen kỳ lạ cứ sau 60 đến 80 năm lại đốt làng của mình.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Những ngôi làng sau đấy được xây dựng lại trên đống tro tàn của ngôi làng cũ. Khoảng 3.000 địa điểm khảo cổ về Cucuteni - Trypillian đã được xác định. Giống như phổ quát nền văn minh khác, nền văn minh Cucuteni - Trypillian mang thể đã bị xóa sổ bởi biến đổi khí hậu, nhưng sở hữu nhái thuyết khác cho rằng họ dần dần hòa lẫn mang các hàng ngũ dân tộc khác cho tới lúc nền văn hóa riêng của họ biến mất.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Nền văn minh Nabatean cổ đại ngụ tại miền Nam Jordan, Canaan và phía Bắc Arabia từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, khi mà các người du mục Nabatean đề cập tiếng Aramaic bắt đầu thiên cư khỏi Ả Rập.

Các di tích về họ được khắc vào những tảng sa thạch trên các ngọn núi của Jordan, và được nhớ tới với khoa học thủy lợi. Việc điều hành hệ thống phức tạp các đập nước, kênh rạch và hồ cất đã giúp họ mở rộng và vững mạnh mạnh trong một khu vực sa mạc khô cằn.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Họ đã bị xâm lược bởi các người La Mã vào năm 65 trước Công nguyên và mất quyền khiến chủ đất nước vào năm 106 sau Công nguyên. Sau đó, đổi tên thành vương quốc Arabia Petrea.

Vào khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, người Nabateans đã rời bỏ Petra mà cho tới hiện tại vẫn chưa sắm được lý do xác thực làm họ ra đi. Người ta tin rằng, sau phổ thông thế kỷ bị người nước ngoài cầm quyền, nền văn minh Nabatean đã bị tàn lụi do những nhóm nông dân người Hy Lạp rút cục đã chuyển đổi sang thiên chúa giáo trước khi đất đai của họ bị thu giữ hoàn toàn bởi các kẻ xâm lăng người Ả Rập.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Rất ít người Mỹ trông thấy rằng có tàn dư của một nền văn minh cổ đại biến mất ngay tại Mỹ - ở Illinois, ngay bên kia sông Mississippi, trong khoảng St Louis, Missouri.

Ngọn núi Cahokia là hầu hết những gì còn lại của một nền văn minh bản địa của người Mississippi. Các cư dân của Cahokia ko lưu giữ lại văn bản mà bảo quản di sản thế giới này bằng những mô đất nhân tạo phủ đầy cỏ cũng như bằng đồ gốm và các đồ chế tạo khác.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Cahokia đã từng là trọng tâm thành thị lớn nhất phía Bắc Trung Mỹ trong số những tỉnh thành lớn của Mexico và sở hữu thể đã từng là nơi ngụ cư của khoảng 40.000 người vào năm 1250. Cahokia đã bị xóa sổ khoảng 100 năm trước lúc người châu Âu tới Bắc Mỹ, mang thể do những yếu tố môi trường hoặc do các cuộc xâm lăng của các dân tộc khác.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Ko giống như người Minoan, người Mycenae không phát triển mạnh về thương nghiệp. Đỉnh cao của nền văn minh này là vào khoảng thời gian nền văn minh Minoan biến mất.

Nền văn minh Mycenaean đã từng phải chịu cất sự cai trị trong 5 thế kỷ trước lúc biến mất vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Theo huyền thoại Hy Lạp, Mycenae đã đánh bại thành Troy thần thoại. Những đồ tạo tác của đế chế này đã được tậu thấy ở vùng đất Ireland xa xôi.

Trong thực tế, nền văn minh với sự hùng mạnh về cả văn hóa lẫn kinh tế này đã bỏ lại đằng sau sự phong lưu về kiến trúc, nghệ thuật và đồ chế tác. Điều gì đã xảy ra sở hữu để chế Mycenae? Sở hữu thể là do thiên tai, nhưng tất cả những chuyên gia tin rằng đấy sở hữu thể là do những kẻ xâm lược nước ngoài hay là do xung đột nội bộ đã dẫn tới sự biến mất của đế chế.

Nền văn minh Moche, Peru

Nền văn minh Moche đã tăng trưởng một xã hội nông nghiệp hoàn hảo mang những cung điện, kim tự tháp và các kênh mương tưới tiêu phức tạp trên bờ biển phía Bắc của Peru vào khoảng trong khoảng năm 100 tới năm 800.

Mặc dù họ không mang tài liệu lưu giữ bằng văn bản nhưng đã để lại một vài làm mối về lịch sử của họ. Đó là những món đồ gốm cực kỳ chi tiết, tinh xảo và những Công trình kiến trúc hoành tráng.

Nền văn minh Moche, Peru

Vào năm 2006, 1 căn phòng của người Moche đã được phát hiện và chừng như căn phòng này đã được sử dụng để lưu giữ hài cốt của con người.

mang rất nhiều kém chất lượng thuyết được đưa ra xoay vòng vèo lý do vì sao nền văn minh Moche lại biến mất, nhưng lời giảng giải phổ quát nhất là do ảnh hưởng của El Nino, một mô hình thời tiết hà khắc mang đặc điểm xen kẽ thời gian lũ lụt và hạn hán khắc nghiệt.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Rất ít người biết về người Clovis, một tộc người Ấn Độ thời tiền sử được cho là những cư dân đầu tiên của Bắc Mỹ.

Những đồ chế tác, xương và lưỡi dao bằng đá là các đầu mối độc nhất cho rằng nền văn minh này đã từng còn đó.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Trong 30 năm qua, những tàn tích về hoạt động của con người cổ đại đã được phát hiện, nhưng lý do họ biến mất vẫn còn trong bí mật. Một số suy đoán cho rằng người Clovis đã săn bắn quá phổ quát làm tác động đến nguồn phân phối thực phẩm của họ, hoặc do sự đổi thay khí hậu, bệnh tật và thú dữ đã lấy đi nguồn thực phẩm của họ.

Các người khác tin rằng người Clovis không hoàn toàn biến mất, mà chỉ đơn thuần phân tán vào các bộ lạc người Mỹ bản địa.